Tijdens de zwangerschap zullen er veel veranderingen aan je lichaam merkbaar zijn. Deze veranderingen horen bij de zwangerschap maar kunnen ook voor veel klachten zorgen. In dit hoofdstuk lees je over veel voorkomende klachten, hun oorzaak en de adviezen hierbij. Heb je nog vragen naar aanleiding van deze zwangerschapsklachten, dan kun je altijd bij ons terecht.
Aambeien
Aambeien zijn spataderen van de anus. Het hormoon progesteron heeft een verslappende werking op de vaatwand van de aderen in en nabij de anus. Ook door de toenemende druk van de baarmoeder op de grote lichaamsaders wordt de druk in de aderen van het onderlichaam groter. Klachten van obstipatie moeten zoveel mogelijk voorkomen worden omdat hierdoor de aambeien kunnen verergeren. Het is daarom belangrijk om vezelrijk te eten en voldoende te drinken (2 liter per dag).
In de zwangerschap kunnen aambeien dus gemakkelijk ontstaan of groter worden. Na de bevalling worden de aambeien vaak weer kleiner of verdwijnen. Tijdens de controles kan dit besproken worden en zullen we je gerichte tips hiervoor geven.
Bandenpijn
De baarmoeder zit met banden vast aan het bekken.
Bij de groei van de baarmoeder wordt er aan de banden getrokken en dat veroorzaakt een stekend gevoel in de onderbuik, richting de liezen en schede. Zodra de baarmoeder gewend raakt aan de nieuwe situatie gaan de klachten vaak weer over. Dit kan tot rond de 24e zwangerschapsweek gevoeld worden.
Bekkenpijn
Bekkenpijn kan een gevolg zijn van de verweking van de banden en weefsels van het schaambeen en de gewrichten bij het staartbeentje. Een geringe verweking is normaal en zorgt ervoor dat het kind gemakkelijker kan passeren tijdens de bevalling. Soms zorgt het verwekingsproces voor ernstige bekkenpijn waarbij normaal functioneren erg beperkt wordt. Neem in dat geval contact met ons op. Indien nodig zullen we je verwijzen naar een therapeut die gespecialiseerd is in bekkenpijn.
Blaasontsteking
Een zwangere moet meestal vaak plassen. Is het plassen ook pijnlijk of heb je ook buikpijn of regelmatig harde buiken, neemt dan contact op met ons of met je huisarts. De urine kan onderzocht worden door de huisarts en indien er sprake is van een blaasontsteking krijg je een antibioticakuur voorgeschreven die geen kwaad kan in de zwangerschap. Als preventie kun je elke dag een glas jus d’orange, cranberry sap en/of 1,5-2 liter water drinken.
Bloedverlies (vaginaal)
Er zijn vele soorten bloedverlies tijdens de zwangerschap, soms is het totaal onschuldig maar het kan ook een teken zijn van een miskraam (zie uitgebreidere informatie over miskraam). Bloedverlies in het begin van de zwangerschap kan optreden doordat de baarmoedermond door de toegenomen doorbloeding gemakkelijker bloedt. Bloedverlies kan in dat geval optreden na gemeenschap of na (harde) ontlasting. Dit noemen we contactbloeding.
De meest voorkomende vorm van bloedverlies in het eerste trimester van de zwangerschap is een innestelingsbloeding: een bloeding die ontstaat door het innestelen van de vrucht in de wand van de baarmoeder. Dit gebeurt ongeveer in week 5 van de zwangerschap.
Later in de zwangerschap kan de oorzaak gelegen zijn in een laag liggende placenta. Dat is als de placenta geheel of gedeeltelijk over de baarmoedermond ligt. Hierbij kunnen er ook buikpijnklachten optreden. Met de echo bij 20 weken wordt altijd bekeken waar de placenta ligt en bij een laag liggende placenta wordt dit bij 30-32 weken zwangerschap nogmaals herhaald.
Bloedverlies is altijd een reden om contact op te nemen met ons.
Carpaletunnelsyndroom
Het extra circulerende vocht kan tijdens de zwangerschap druk geven op de armzenuwen die aan de binnenzijde van de pols naar de hand lopen. Er kunnen dan tintelingen in de vingers of pijn ontstaan. Er is voor deze aandoening geen afdoende therapie. Soms kan fixatie (vastzetten) van de pols door een spalk verlichting bieden. Sommige vrouwen zijn gebaat bij het dragen van polsbeschermers die gebruikt worden bij het skaten. Ook deze klachten gaan na de bevalling over.
Harde buiken (contracties)
In de tweede helft van de zwangerschap kunnen er baarmoedercontracties optreden, ook wel harde buiken genoemd. Het is een samentrekking van de baarmoeder. Deze kan spontaan ontstaan maar kan ook veroorzaakt worden door plotseling bukken, opstaan, tillen of door kindsbewegingen.
Wanneer je het erg druk hebt (gehad), kan er een toename van harde buiken zijn.
Zolang de harde buiken niet pijnlijk zijn, er geen duidelijke regelmaat in zit en je geen andere klachten hebt zoals bloedverlies, vruchtwaterverlies of pijn bij het plassen, kunnen harde buiken geen kwaad. Ook voor de baby niet.
Komen de harde buiken met een zekere regelmaat en zijn ze erg pijnlijk, dan is het verstandig contact met ons op te nemen.
Jeuk
Veel zwangeren hebben jeuk op de huid. De oorzaak is niet bekend en het is lastig te verhelpen. Meestal gaat het om een onschuldige vorm van zwangerschapsuitslag, die echter wel als zeer vervelend wordt ervaren. Je moet contact met ons opnemen indien er blaren of vochtblaasjes bij ontstaan, of je jeukt hebt in handpalmen of onder je voetzolen.
Inwrijven met vaseline, mentholgel of een andere vettige ongeparfumeerde crème kan helpen om de jeuk te verminderen. Het langdurig gebruik van hormoon houdende zalven wordt afgeraden in de zwangerschap. Indien je deze crème toch wilt gebruiken, neem dan contact met de huisarts op.
Kuitkrampen
Deze treden vooral ’s nachts op. Wanneer je ’s avonds in bed gaat liggen, valt de extra druk op de overvulde bloedvaten ineens weg. Door met een gestrekt been de tenen naar de neus te (laten) trekken kunnen de krampen soms opgeheven worden. Magnesium is een goed middel om deze vervelende kwaal te verhelpen. Massage wil ook wel eens helpen.
Leven voelen (geen of beduidend minder)
Er is onder zwangeren een grote variatie in het bemerken en ervaren van kindsbewegingen. Iemand die voor de eerste keer zwanger is, voelt de baby omstreeks 18-22 weken voor de eerste keer. Een vrouw die eerder zwanger geweest is, voelt de baby rond 16- 18 weken. Het tijdstip waarop je de baby voor het eerst voelt bewegen wordt ook bepaald door de plaats waar de placenta ligt. Als de placenta tegen de buikwand ligt, kan het wat langer duren voordat je het kindje voelt bewegen. In deze periode kan het voelen van leven nog heel wisselend zijn en soms een dag overslaan. Partners voelen de baby vaak rond 26-28 weken voor het eerst bewegen.
Vanaf 26 weken worden de bewegingen van de baby sterker en moet je de baby ieder dag voelen. Aan het einde van de zwangerschap kunnen de bewegingen minder heftig worden door ruimtegebrek. Als je de baby niet of beduidend minder vaak voelt bewegen is het belangrijk om eerst rust te nemen, ga dan rustig op je zij op bed of de bank liggen. Mocht je je baby dan na 2 uur nog niet duidelijk voelen, neem dan contact met ons op.
Maagzuur
Het hormoon progesteron veroorzaakt verslapping van de spier tussen de slokdarm en de maag waardoor maagzuur gemakkelijker in de slokdarm terecht kan komen. ’s Nachts een extra kussen en overdag frequente kleine maaltijden kunnen helpen deze klacht te verminderen. Probeer vette en scherp gekruide maaltijden te vermijden, evenals koffie, thee, jus d’orange en koolzuurhoudende dranken. Soms helpt een lepel vanillevla of een slok melk. Indien dit niet helpt zijn er een aantal zuurbindende middelen. Vraag hiernaar tijdens het spreekuur.
Misselijkheid
Misselijkheid is vaak een van de eerste zwangerschapsverschijnselen, vooral ’s ochtends bij het wakker worden. Bij de meeste vrouwen gaat de misselijkheid ongeveer na de 16 weken over. Bij een enkeling houdt de misselijkheid de hele zwangerschap aan.
In sommige gevallen kan het zwangerschapsbraken overgaan in overmatig braken. Hiervan is sprake als een zwangere vrouw helemaal geen voedsel en vocht meer binnen kan houden. Neem in dit geval contact met ons op. Soms kan een ziekenhuisopname nodig zijn en wordt er een infuus gegeven om uitdroging te voorkomen.
Tips tegen misselijkheid: neem regelmatig kleine, lichte maaltijden, neem voor het opstaan een beschuit of cracker en doe rustiger aan.
Neus- en tandvlees bloedingen
In de zwangerschap zijn de wanden van de bloedvaatjes in de neus dunner en beter doorbloed. Hierdoor treedt er gemakkelijker een bloedneus op. Ook bloedvaatjes van het mondslijmvlies zijn gevoeliger waardoor bloedend tandvlees nogal eens voorkomt bij zwangere vrouwen. Gebruik liever een zachte tandenborstel en pas eventueel je tandpasta aan (voor gevoelig tandvlees).
Obstipatie (verstopping)
Harde ontlasting komt in de zwangerschap vaker voor. De darmwerking is onder invloed van de zwangerschapshormonen trager, waardoor de ontlasting wat dikker wordt. Het is belangrijk om veel te drinken (2 liter per dag), vezelrijke voeding te eten (volkorenbrood, fruit, groenten) en voldoende te bewegen. Overleg met de huisarts of met ons welke middelen je, indien nodig, het beste kunt gebruiken.
Rugpijn
Rugpijn komt veel voor in de zwangerschap. Deze ontstaat mede door de houdingsveranderingen als gevolg van de groeiende baarmoeder. Hormoonveranderingen geven grotere beweeglijkheid van de bekkengewrichten en verweking van de banden. Door zwemmen en rugspieroefeningen kunnen de spieren soepel gehouden worden. Het dragen van hoge hakken wordt afgeraden. Bij blijvende rugklachten kunnen fysiotherapie, Mensendieck oefentherapie of Caesar therapie verlichting geven.
Spataderen
De druk in de vaten van de onderste helft van het lichaam neemt toe, omdat ook het bloedvolume in de zwangerschap toeneemt. Later in de zwangerschap komt er nog de zware druk van de baarmoeder bij.
Het advies is om niet te lang achter elkaar te staan of te zitten. Soms help je de bloedcirculatie door met koud water na te douchen. Door de benen ‘s nachts wat hoger te leggen kunnen de klachten verminderen (geen kussen in de knieholte leggen!). Elastische (steun)kousen kunnen ook zeer zeker verlichting brengen. Hiervoor heb je een verwijzing van de huisarts nodig.
Vermoeidheid
Vermoeidheid komt voor bij 90% van de zwangeren. Zwanger zijn kost nu eenmaal energie. Soms is bloedarmoede de oorzaak, maar lang niet altijd. Luister goed naar je lichaam en geef aan de vermoeidheid toe. Probeer een dutje te doen overdag en ga ’s avonds vroeg naar bed. Tijdens de zwangerschap wordt een aantal keer je ijzergehalte gemeten. Indien dit te laag is, kun je ook vermoeidheidsklachten krijgen. We zullen dan tips geven hoe je je ijzergehalte weer op peil kunt krijgen. Ook kan een vitaminetekort de oorzaak zijn van vermoeidheidsklachten, welke te verhelpen zijn door de juiste vitaminesupplementen.
Vocht vasthouden
Bijna iedere zwangere houdt vocht vast. Zolang de bloeddruk normaal is en je geen andere klachten hebt zoals braken, bovenbuik pijn rechts, sterretjes zien en heel slecht voelen, kunnen dikke enkels en vingers geen kwaad. Blijf voldoende water drinken. Berkenblad thee, brandnetelthee, prei, asperges, selderij en komkommer, werken vocht afdrijvend.
Zwangerschapsstrepen
Zwangerschapsstrepen of striae ontstaan wanneer de rek van de huid de groei van de baarmoeder niet meer kan bijhouden. Er komt grote spanning op de huid te staan en de opperhuid (het onderliggende bindweefsel) begint een beetje te scheuren. In de zwangerschap zijn ze paars rood, na de bevalling verbleken ze en worden ze kleiner. Ze gaan nooit helemaal weg. Er zijn geen crèmes of methodes die de striemen kunnen voorkomen.